Budowa i działanie alkomatu
Alkomaty wykorzystywane są do badania ilości alkoholu w wydychanym powietrzu. Cel ten spełniają wszystkie modele testerów, od urządzeń przeznaczonych do użytku osobistego, przez alkomaty barowe do aparatów policyjnych. Wszystkie te typy alkomatów zbudowane są w podobny sposób, choć oczywiście różnią się wytrzymałością, użytymi materiałami, wydajnością i jakością pomiarów. Wiele cech wspólnych pozwala jednak na ogólne wyjaśnienie budowy i sposobu działania urządzenia.
Jak zbudowany jest alkomat?
Alkomat składa się z trzech głównych elementów: układu mechanicznej obróbki powietrza, sensora i układu elektronicznego.
Układ mechanicznej obróbki powietrza w alkomacie
Pierwszy ze wskazanych elementów to de facto mechanizm który odpowiada za dostarczenie odpowiedniej ilości próbki powietrza do sensora. Wybierając alkomat warto zwrócić uwagę na modele, w których do sensora dociera tylko wymagana objętość powietrza, a reszta próbki jest blokowana. Dzięki takiemu rozwiązaniu badanie wykonywane jest na optymalnej ilości powietrza.
Sensor w alkomacie
Sensor nazywany jest “sercem alkomatu”. To określenie jest w pełni uzasadnione - czujnik odpowiada za to, co najważniejsze w czasie badania: poprawność pomiaru. Jest to bardzo wrażliwe urządzenie, dzięki czemu wyniki testów są precyzyjne. Z drugiej strony jednak wrażliwość podzespołów, z których wykonany jest czujnik, wiąże się z tym, że urządzenie trzeba co jakiś czas kalibrować, żeby wyniki wskazywane przez sensor nie odbiegały od rzeczywistego stężenia alkoholu w wydychanym powietrzu.
Obecnie na rynku dostępne są alkomaty z 3 typami sensorów:
- Sensory półprzewodnikowe - w tego typu czujniku alkohol z wydychanego powietrza utlenia się na powierzchni elektrody i przyczynia się do wzrostu podatności półprzewodnika na przepływ prądu. Zmiany rezystancji są odpowiednio dopasowane do wyniku pomiaru stężenia alkoholu w próbce.
Sensory półprzewodnikowe reagują nie tylko na alkohol w wydychanym powietrzu, ale także na nikotynę. Zalecamy wstrzymanie się z wykonywaniem badania alkomatami z tego typu sensorami bezpośrednio po wypaleniu papierosa. Warto odczekać ok. 20-30 minut lub przed testem wypłukać usta wodą. - Sensory elektrochemiczne - wynik badania w przypadku alkomatów z sensorem tego typu opiera się na sprawdzeniu poziomu utlenienia etanolu i jego przemiany w kwas octowy. W urządzeniach z czujnikiem elektrochemicznym zastosowane jest ogniwo paliwowe, które jest wrażliwe wyłącznie na etanol. Oznacza to, że inne substancje, takie jak m.in. nikotyna, nie wpływają na pomiar i wynik badania.
- Sensory spektrofotometryczne – w czujnikach tego typu do badania zawartości alkoholu w wydychanym powietrzu stosuje się podczerwień. Obecność związków etanolu w badanej próbce powoduje pochłanianie promieniowania podczerwonego w określonej długości fal, dzięki czemu możliwe jest określenie poziomu stężenia alkoholu w próbce. Sensory spektrofotometryczne stosowane są w profesjonalnych alkomatach dowodowych.
Układ elektroniczny alkomatu
Układ elektroniczny przetwarza informację z sensora, oblicza zawartość alkoholu w wydychanym powietrzu oraz odpowiada za wyświetlenie wyniku. Spełnia również inne funkcje, takie jak m.in.:
- sygnalizowanie komunikatów (np. o przekroczonym dozwolonym limicie stężenia alkoholu lub niskim poziomie naładowania baterii),
- zmiany systemowe,
- współpraca z urządzeniami zewnętrznymi, takimi jak np. drukarka.
